Uzman Klinik Psikolog Zeynep AKÇA

Dikkat Testleri

Dikkat testleri doktorun tanı koymasını kolaylaştıracak yardımcılardır. Tanı koymak için faydalanılan çeşitli testler vardır. Özellikle yapılandırılmış dikkat ölçen testler faydalı olur, bu testler ortalama yaş grubuna göre dikkati normal kişilerle hastamızın sonuçlarını karşılaştırarak bir sonuç verir.

Nöropsikolojik testler dikkati ölçer, dikkatin hangi alanında bir problem olup olmadığını saptar. Bu testler gerek bilgisayar ortamında (Viyana Test Sistemi), gerek manuel olarak yapılmaktadır. Ayrıca bu testler dikkatin dışında, bellek, görsel-mekansal algılama, planlama, soyutlama, genel yetenek gibi kognitif işlevleri de ölçmektedir. Yaygın olarak kullanım alanı dikkat eksikliği, demans gibi dikkatin bozulduğu tanı gruplarıdır. Sonuçlar, bozukluğun olup olmadığını, eğer dikkatte bir güçlük var ise ne düzeyde olduğunu belirlemektedir. Testleri yapan ve değerlendiren terapist sonuçları doktor ile paylaşmakta ve tedavide neler yapılabilineceği planlanmaktadır.

Birçok nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda kognitif işlevlerde, dikkat becerilerinde azalmalar, bozukluklar ortaya çıkmakta ve bu durum, kişinin günlük yaşam aktivitelerini, iş performansını ve dolayısıyla yaşam kalitesini düşürmektedir. Örneğin depresyonda unutkanlıklar, dikkat problemleri, motivasyon eksikliği olabilmektedir. Bu durumda öğrenmede güçlükler ortaya çıkabilmektedir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda çocuk, dikkatini sürdürmekte zorlandığı için zeka düzeyi normal veya üzeri olsa dahi, okul başarısızlığı yaşamakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorlanmaktadır. Bu nedenle çocuk uyum sorunları yaşayabilmektedir.

Dikkat Çalışmaları

Cogni-plus, kognitif zihinsel eğitim olarak, psikoterapinin bir parçası olarak dikkati geliştirmek için tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Cogni–plus dikkat çalışmasıdır. Bu program, bilgisayarlı rehabilitasyon programıdır. Viyana test sisteminin bir parçasıdır. Viyana test sisteminde dikkati ölçen testler yer almaktadır. Cogni–plus programı, kişinin günlük yaşamında, mesleki etkinliklerinde, çocuğun ders başarısını artırmaya yönelik olan ve tedavi sürecinde psikoterapi ile eşgüdümlü olarak veya tek başına kullanılan etkili bir tedavi yöntemidir. Bu çalışmaların, nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda kişinin dikkat ve konsantrasyonunu geliştirme, planlama becerisini geliştirme, kendi farkındalığını sağlama, öğrenme tekniklerini geliştirme ve dürtü kontrolü gibi konularda oldukça etkili olduğu görülmektedir.

Dikkat eksikliğini saptamada önce kişinin anlama-kavrama, planlama, dikkat ve bellek gibi bilişsel işlevlerdeki performansı bilgisayarlı ya da kağıt kalemle yapılan testlerle ölçülür.

Cogni-plus çalışmaları dikkat eksikliğinin derecesi, tedavinin seyri, seans sıklığı, kişinin motivasyonu ile değişken olabilmektedir. Programın sonunda zihinsel performansın ne ölçüde arttığını belirlemek amacıyla testler tekrarlanır.

  • Cogni - plus tek başına veya gereken durumlarda psikiyatrik tedavi ile birlikte de kullanılabilmektedir.
  • Cogni - plus programı kişiye özeldir. Test sonuçlarına ve klinik görüşmeye göre program belirlenmektedir. Çalışmalar kişinin sosyo-kültürel düzeyi, geliştirilmesi gereken kognitif alanlarına uygun olan programlar seçilerek yapılmaktadır. Hedef çalışma süresi 30 dk.’ dır. Bu süre kişiye özel azaltılabilir veya artırılabilir. Her çalışmada seviyeler vardır. Çalışmaya, kişinin durumuna en uygun zorluk seviyesinden başlanabilmektedir.
  • Geribildirimler önemlidir. Çalışmalar psikoloğun da katılımıyla yapılır. Kişinin çalışmadaki kognitif süreçleri ile birlikte çalışmadaki tutumları da gözlemlenmektedir. Tüm bunlarla ilgili verilen geribildirimler, tedavi sürecine katkıda bulunmakta ve farkındalığı artırmaktadır.
  • Her seansın sonuçları kaydedilir, danışan ve yakını ile paylaşılır.
  • Çalışmalarda dikkatin farklı alanlarına yönelik programlar birlikte uygulanabilir.
  • Örneğin, dikkati sürdürebilme, planlama becerileri, sürekli dikkat birlikte çalışılabilmektedir.
  • Cogni – plus için özel olarak hazırlanmış tepki paneli bulunmaktadır. Kullanımı klavyeye oranla daha kolaydır ve danışanın uyumunu sağlamaktadır.
  • Cogni – plus çalışmaları, öğrenme tekniklerini öğrenme, stres yönetimi, günlük dikkat performansını artırma isteği, sınavlara hazırlık döneminde dikkat güçlendirmek gibi amaçlarla da kullanılmaktadır.

Uzman Klinik Psikolog

Zeynep AKÇA